იტალიელი ფრანჩესკო ტოტი, მოქმედი ფეხბურთელებიდან რუბრიკა “ერთგულების” ბოლო სტუმარი იქნება. 2006 წლის მსოფლიოს ჩემპიონატის გამარჯვებულმა, ნამუნდიალევს ოფიციალურად კი გამოაცხადა, ნაკრებს შევეშვიო, მაგრამ რთული და სკანდალური ხასიათის “ჩესკომ”, გაბედა და შარშან მარჩელო ლიპის შეუთვალა - თუ სამხრეთ აფრიკაში წამიყვან, დავბრუნდებიო. სულ ასეთი დიდი თუ პატარა ცინიზმებითაა “აჭრელებული” მისი ხანგრძლივი კარიერა. თუმცა ისიც უნდა ითქვას - როგორი ცინიკოსიცაა ტოტი, სწორედ იმ დონის ფეხბურთელია.     
 

ფრანჩესკო ტოტი
ამპლუა: თავდამსხმელი
ეროვნება: იტალიელი
სეზონი კლუბში: 19
მატჩი კლუბში: 583
ტიტული: 5. მათ შორის:
იტალიის სერია A - 1 (2001);
იტალიის თასი - 2 (2007, 2008);
იტალიის სუპერთასი - 2 (2001, 2007).

ცნობილთა ციტატები
მარიო ბალოტელი (“ინტერის” ყოფილი ფეხბურთელი): “ნამდვილი მამაკაცი სხვის ზურგსუკან არ იმალება. ამას ტოტიზე ნამდვილად ვერ ვიტყვი. მას ეს ვუთხარი: “შენ თამაშს, თუ ბავშვივით ქცევას აპირებ?” პასუხად ბინძური ზანგი დამიძახა. მერე ტიაგო მოტას უთხრა, რომ დამამტვრევდა. გავიღიმე და თამაში გავაგრძელე. ამის შემდეგ მან დამამტვრია. ყველა ვარიანტში, ტოტის შეურაცხყოფამ უფრო მეტი ტკივილი მომაყენა, ვიდრე ფეხებში ჩარტყმამ. არადა, აქამდე მისით ყოველთვის აღფრთოვანებული ვიყავი”.
სინიშა მიხაილოვიჩი: “ჩემთვის ტოტი აღარ არსებობს. მას მეტად აღარ ვესალმები მას შემდეგ, რაც მან ჩემს გამოსათხოვარ მატჩში მონაწილეობაზე უარი თქვა. “რომაში” ტოტის კარიერის დაწყებაში ჩემი წვლილიცაა. მაშინ “რომაში” ვთამაშობდი და ვუიადინ ბოშკოვი გვწვრთნიდა. ერთხელ, რეზერვისტების ვარჯიშზე ვნახე და მწვრთნელს ვთხოვე - ეს ჭაბუკი ძირითადში აეყვანა. მერე სერია A-ში, ჩემი და კლაუდიო კანიჯას გოლებით “ბრეშას” 2:0-ს ვუგებდით და მატჩის ბოლომდე 15 წუთით ადრე, ბოშკოვს ვთხოვე მინდორზე ტოტი შემოეშვა. წარმოგიდგენიათ, გამოსათხოვარ შეხვედრაში სათამაშოდ ვურეკავდი და ტელეფონს არ პასუხობდა - მას ჩემთვის სიტყვა ჰქონდა მოცემული და არ შეასრულა”.
ანტონიო კასანო: “მე ისეთ ფენომენებთან მომიწია თამაში, როგორებიც ზიდანი, რონალდო, ვან ნისტერლოი და რაული არიან, მაგრამ ყველაზე მეტად ტოტი მიგებდა. ამ ფეხბურთელთან მინდორზე ურთიერთობაც სასიამოვნოა და მატჩის შემდეგ გართობაც”.

ფრანჩესკო ტოტი ბანკის მსახურის ოჯახში დაიბადა. “რომაში” მის დაფუძნებაში გადამწყვეტი როლი დედამ ითამაშა. 1989 წელს, როცა 13 წლის ფეხბურთელს “მილანი” და “ლაციო” თავისთან გადაბარგებას სთავაზობდა, “რომას” უსაშველო ქომაგმა ფიორელა ტოტიმ ყველაფერი გააკეთა, რათა შვილი არც “როსონერის” და არც “ბიანკოსელესტის” საკუთრება გამხდარიყო.
1993 წელს ტოტიმ მისი პირველი “სკუდეტო” მოიგო, როცა ლუჩანო სპინოზას თავკაცობით, თანატოლთა შორის იტალიის პირველობაში იპირველა. ერთი წლით ადრე, იგი ვუიადინ ბოშკოვმა “რომას” პირველ გუნდთან სავარჯიშოდ აიყვანა და 16 წლისა და 5 თვის ასაკში, მისი პროფესიული დებიუტიც შედგა.
1994 წლის 4 სექტემბერს, “ფოჯასთან” თამაშისას მან სერია A-ში პირველი ოფიციალური გოლი გაიტანა. “ისეთი დაღლილი ვიყავი და ისე მშიოდა, ჩემი გოლი ტელევიზიით არც მინახავს. ჩვენი მატჩის რეპორტაჟის ყურების ნაცვლად, მე და ჩემი ძმა ნაყინის საყიდლად წავედით”, - იხსენებს ტოტი საკუთარ საგოლე ნათლობას.
აბელ ბალბოსა და დანიელ ფონსეკასთან კონკურენციაში, ტოტიმ ფორვარდისათვის 3 მძიმე სეზონი გაატარა. გუნდის თავკაცად მოსული კარლოს ბიანკი, მას “სამპდორიაში”, ან “აიაქსში” (ჰოლანდიელები მასში ფინელ იარი ლიტმანენს იძლეოდნენ) გაშვებას უპირებდა. სათამაშო დროის დეფიციტის მიუხედავად, ტოტიმ რამდენიმე გადამწყვეტი გოლის გატანა (1996 წლის ოქტომბერში, მისმა გოლმა და საგოლე პასმა რომაელებს “მილანი”, ბოლო 11 წლის განმავლობაში პირველად დაამარცხებინა) შეძლო, რამაც ბიანკის ჩანაფიქრი შეაცვლევინა.
პირველი უცნაურობა, რომელიც “ჩესკომ” მინდორზე გამოავლინა, 1999 წლის 11 აპრილს მოხდა. ამ დღეს, რომაული დერბი, ტოტის მიერ 90-ე წუთზე გატანილი გოლით, “ჯალოროსიმ” 2:1 მოიგო. სიხარულით გაგიჟებულმა გმირმა, “ლაციოს” ტრიბუნასთან მიირბინა და მაყურებელს, დილით სარკეში შიდა მაისურზე მისი ნამოქმედარი წარწერა დაანახა: Vi ho purgati ancora (მე თქვენ ისევ გაიძულეთ იტანჯოთ).
პირველი და დღემდე უკანასკნელი “სკუდეტოს” მოპოვების (2001) აღსანიშნავად, “იმპერატორმა” (ესეც ტოტის მეტსახელია) მარჯვენა მხარზე გლადიატორის ტატუ გაიკეთა. 2003 წლის 3 თებერვალს, “შტატიანი” პენალტისტის ხანგრძლივ კარიერაში პირველად, 11-მეტრიანი ნიშნულიდან გოლი ვერ გაიტანა (“ბოლონიასთან”). რომ იტყვიან, ძნელი პირველი აცილება იყო, თორემ მოგვიანებით, “ჩესკო” ისე გაუშინაურდა ამ რეციდივს, “გაუტკბა” კიდეც. თავად განსაჯეთ - 2006/2007 წლების სეზონში, ტოტიმ სერია A-ში გატანილი გოლების მისთვის რეკორდული შედეგი (26) აჩვენა, თუმცა პენალტიდან 6-ჯერ (!) ვერ შეძლო გატანა. სხვათა შორის, საამსეზონო მიღწევისთვის, “რომას” კაპიტანმა “ოქროს ბუცი” მიიღო.
ევრო-2004 იტალიისთვისაც წარუმატებელი იყო და ტოტისთვისაც. “ჩესკომ” პორტუგალიაში დანიასთან ჩატარებულ ერთადერთ მატჩში, ტრადიციული ხეპრეობა გამოიჩინა და გუნდს მომავალში ვეღარაფრით დაეხმარა. ტოტიმ ისეთი დემონსტრაციულობით შეაფურთხა კრისტიან პოულსენს, არბიტრის გარდა, ყველამ დაინახა. ჯოვანი ტრაპატონის ჯილა ვიდეო-კამერებმა “ჩაუშვეს” და იგი 3 მატჩით მოკვეთეს ნაკრებში თამაშს. აღნიშნული ფაქტის გამო, ინტერნეტში მხიარული თამაში, “შეაფურთხე ტოტისთან ერთად” გამოჩნდა.
ტოტის, ცინიზმი არც ამ ფაქტის კომენტირებას მოჰკლებია. “როცა ფიზმომზადებაში ჩემმა პირადმა მწვრთნელმა ვიტო სკალამ მითხრა რაც მოხდა, დიდხანს არ დავიჯერე. ფოტოებს არ დავუჯერე, მაგრამ როცა კინოფირზე ვნახე, სხვა გზა არ მქონდა. ახლაც ვერ წარმომიდგენია, რომ ეს, მე გავაკეთე. დანიელს ჩემი ფურთხი არ მოხვედრია, იმიტომ, რომ მას არავითარი რეაგირება არ ჰქონია. საერთოდ თავი დამანებეთ - ეს ჩემი ფურთხი არ იყო და ბოდიში რატომ უნდა მოვიხადო?”
2005 წლის ზაფხულში, “რომასთან” კონტრაქტის ვადის გასვლამდე, ტოტის გადასაბირებლად, განსაკუთრებული აქტივობით ლონდონის “ჩელსი” გამოირჩეოდა. “იმპერატორის” შესაძლო წასვლით განაწყენებული ფანები, ფეხბურთელმა ამ სიტყვებით დაამშვიდა: “არ ვიცი, რა გეგმები და შესაძლებლობები აქვს ჩვენს პრეზიდენტ ფრანკო სენსის. ყველა შემთხვევაში, ჩემთვის მთავარია, რომ “რომა” იმ გრანდად დარჩეს, როგორიც დღესაა. თუ ამ საქმეს ის რუსები დაეხმარებიან, რომლებზეც ასე ბევრს საუბრობენ, ღმერთი ჰფარავდეთ. მთავარია, ისინი იტალიურად საუბრობდნენ და “რომასთვის” ფულს არ იშურებდნენ”.
“იმპერატორმა” “რომასთან” კონტრაქტი 2005-ში 5-წლიანი ვადით გააგრძელა. პირობები ასეთი იყო - წლიური 5,4 მილიონი ევრო ფეხბურთელს, გადასახადები კი კლუბს უნდა გადაეხადა. კიდევ 4 წელიწადში თავად ფეხბურთელმა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ კლუბთან 5 წლით შემდეგი პირობებით გაახანგრძლივა ურთიერთობა - წლიური 5 მილიონი ევრო და ვადის გასვლის შემდეგ, ტოტი კლუბის ერთ-ერთი, მისთვის მისაღები განყოფილების მმართველი იქნებოდა. “რომაში” უარყვეს “ჩესკოს” ჭორი, თუმცა 2009 წლის 17 დეკემბერს, ხელი ფეხბურთელისთვის გაცილებით მიმზიდველ კონტრაქტს მოეწერა. 2014 წლამდე, ტოტი წლიურ 8,6 მილიონ ევროს (პირველ სეზონში 300 ათასით მეტს) მიიღებს.
კონტრაქტზე ხელის მოწერის შემდეგ, ფეხბურთელმა ემოცია არ დამალა და სენსის საკადრისი მიუზღო: “ჯალოროსი” ვარ და სამუდამოდ “რომაში” ვრჩები. ამ კონტრაქტის გაფორმება, ჩემი ოცნების ასრულებაა. მინდა, მადლიერება გამოვხატო სენსის ოჯახისადმი, რთულ მომენტებში ჩემი მხარდაჭერისთვის. იყო დრო, ჩემი გუნდიდან გაშვებაც სურდათ და ქალაქიდანაც, მაგრამ ფრანკო სენსი ყოველთვის ჩემს მხარეს იყო - იგი ყოველთვის მამასავით მექცეოდა, რასაც არასოდეს დავივიწყებ”.
ტოტიმ მიმდინარე სეზონი ოპტიმისტური განცხადებით დაიწყო - სურვილი მაქვს, მაისამდე რობერტო ბაჯოს დავეწიო. სერია A-ში გატანილი გოლებით (192), “იმპერატორი” საუკეთესო ათეულში მე-9 ადგილზეა და “სულ რაღაც” 13 გოლის გატანა უნდა, რომ სიაში ბაჯოს გაუცვალოს ადგილი. რაც შეეხება “რომას” მეგოლეთა რეკორდს (რობერტო პრუცო 106), ტოტიმ იგი 2004 წლის დეკემბერში გააუმჯობესა.
ფეხბურთელი, რომელიც ერთ კლუბში ატარებს კარიერას, როგორც წესი, თამაშობს კარგად, მაგრამ არცთუ ბრწყინვალედ. ტოტის სულ რომ ებრწყინა, როდისღაც სხვაგან გადავიდოდა. თანამედროვე სამყარო, სადაც არიან ფლორენტინო პერესი, მანჩესტერელი შეიხები და “გაზპრომი”, ადრე თუ გვიან, ნებისმიერი შემტევი “ვარსკვლავის” ტრანსფერს გადაწონიან, მაგრამ არა ტოტისას. “ჩესკომ” “რომაში” მაშინ დაიწყო თამაში, როცა ეს გუნდი სერია A-ს შუაში “წვალობდა”, გააგრძელა, როცა “სკუდეტო” მოიგო და უეფას ჩემპიონთა ლიგის მუდმივი მონაწილე გახდა. ამასთან, ტოტის, საოცარი ფინტით, ასეთივე პასით, ან მეტოქის კარის ბადეში “გაჭედილი” საგოლე დარტყმით,  ნებისმიერი მატჩის კონცერტად გადაქცევა შეუძლია.
კი, მართალია, ყოველთვის საკამათო იყო ტოტის ამპლუა, მაგრამ სტატისტიკა, ეჭვის საბაბს - ფორვარდი უფროა იგი, თუ შუახაზელი, პრაქტიკულად არ ტოვებს. “ჩესკო”, როგორც ზემოთ ავღნიშნეთ, “რომას” ისტორიაში აბსოლუტური ბომბარდირია. ბოლოს მან, სეზონში 15 გოლზე ნაკლები 2001/2002 წლების სეზონში გაიტანა. მომენტებში იგი “როლში შედის” და კლუბისადმი სხვებისგანაც მისებრ ერთგულებას ითხოვს: ამბობენ, მან ემერსონსაც და კასანოსაც მაგრად აურია, როცა ისინი რომის “ოლიმპიკოს” შორდებოდნენ.
ერთი კლუბისადმი ერთგულ ფეხბურთელს, მეზობლისადმი კონფლიქტიც წესად აქვს და გამონაკლისი აქ არც ტოტია. ფეხბურთის საზღვრებს გარეთ აქტიურად დაკავებულმა “ჩესკომ”, 2006 წელს ოლიმპიური დროშის წაღებაზე იმიტომ თქვა უარი, რომ მასთან ერთად ეს, რომის “ლაციოს” კერპს, პაოლო დი კანიოს უნდა გაეკეთებინა. აქედან ორიოდე წელიწადში, დი კანიომ ტოტის, სანაცვლოდ დამსახურებული ალიყური აგემა.
მოგეხსენებათ, ჩვენმა გმირმა ეროვნულ ნაკრებში თამაშს თავი 2006-ის მუნდიალზე გაჩემპიონების შემდეგ დაანება. ამის მიუხედავად, იტალიაში მისი “სკუადრა აძურაში” დაბრუნების ვარიანტები განიხილებოდა, მით უფრო, არც ტოტი იყო ამის წინააღმდეგი. აი, რა უპასუხა დი კანიომ მათ, ვინც მისი ოპონენტის ნაკრებში დაბრუნებაზე ბჭობდა: “აბსოლუტურად უადგილოდ მიმაჩნია ასეთი პრეცენდენტის დაშვება. ჩვენ ხომ ისეთ ფეხბურთელზე ვსაუბრობთ, რომელიც ტრავმების გამო, წელიწადში 2-3 თვეს ატარებს მინდორზე. უბრალოდ, სასაცილო იქნება ასეთი კაცის ნაკრების მაისურში დანახვა. მით უფრო, არიან ფეხბურთელები, რომლებიც მუნდიალზე მოსახვედრად საკუთარ თავს არ იშურებენ. ის კი, რისთვის არ იშურებს არაფერს? მხოლოდ “რომასთვის”.
რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს - ეს ბოლო ფრაზა, ერთ-ერთი “ხმაურიანი” კომპლიმენტია, რაც კი ოდესმე, ასე ხმამაღლა თქმულა ფრანჩესკო ტოტის მისამართით.

ფრიდონ კერვალიშვილი